W Klinice Hematologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie codziennie korzystają z wynalazku Noblistów do diagnozowania białaczek

Tegoroczną nagrodę Nobla w dziedzinie chemii przyznano trójce informatyków. David Baker, John Jumper i Demis Hassabisa zostali wyróżnieni za stworzenie algorytmów sztucznej inteligencji, które modelują strukturę białek. Efekty ich odkryć codziennie wykorzystywane są przez lekarzy i diagnostów Kliniki Hematologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie (USK w Rzeszowie).

Pracownia Biologii Molekularnej działająca przy Klinice Hematologii USK w Rzeszowie od początku swojej działalności koncentruje się na diagnostyce nieprawidłowości genetycznych, które przyczyniają się do rozwoju choroby nowotworowej.

– Szukamy mutacji genetycznych, zmieniających białka w naszym organizmie, tłumaczy dr n. med. Marzena Wojtaszewska, specjalistka laboratoryjnej genetyki medycznej i koordynator Pracowni Biologii Molekularnej w USK w Rzeszowie. – Musimy przy tym wiedzieć, czy zmienione białko zachowuje swoją prawidłową funkcję, czy też ulega ‘zepsuciu’ i przez to modyfikuje działanie całej komórki, zamieniając ją w nowotwór. Wynalazek firmy DeepMind, której założycielami są Nobliści, pozwolił z ogromną dokładnością, za darmo i zupełnie automatycznie przewidzieć kształt każdego opisanego kiedykolwiek białka, także zmutowanego. Zanim pojawił się AlphaFold część naszych analiz prowadzona była ‘po omacku’, bo mogliśmy tylko przypuszczać, że niektóre zmiany genetyczne przyczyniają się do rozwoju choroby. Dziś algorytm potrafi to przewidzieć. Gdy znajdziemy mutację, włączamy po prostu bazę danych w przeglądarce internetowej i możemy obejrzeć trójwymiarowe wizualizacje i sprawdzić parametry statystyczne, potrzebne do interpretacji badań – wyjaśnia genetyczka.

Opracowanie innowacyjnych narzędzi sztucznej inteligencji, uhonorowane tegoroczną nagrodą Nobla z dziedziny chemii, budzi również ogromne nadzieje na zwiększenie możliwości nowoczesnego leczenia w hematologii. – Przewidywanie trójwymiarowej struktury białka na podstawie sekwencji aminokwasów, otwiera drogę do projektowania nowych ukierunkowanych leków, które będą skuteczniejsze w leczeniu różnych chorób hematoonkologicznych od leków obecnie stosowanych. Potencjał dokonanych odkryć jest zatem ogromny, twierdzi prof. dr hab. n. med. Mirosław Markiewicz, kierownik Kliniki Hematologii USK w Rzeszowie.

Dodajmy, że sztuczna inteligencja w medycynie działa już dziś w takich dziedzinach jak genetyka, onkologia, hematologia czy radiologia. Dlatego rozwijanie tej dziedziny wiedzy, a przede wszystkim nadzór nad działaniem maszyn jest tak ważny, aby w skuteczny sposób, a przede wszystkim bezpiecznie, leczyć pacjentów.

fot.: Dr n. med. Marzena Wojtaszewska demonstruje działanie programu nagrodzonego Nagrodą Nobla na przykładzie białka BCR-ABL1, odpowiedzialnego za przewlekłą białaczkę szpikową.