Z kart historii

Początki opieki zdrowotnej w Rzeszowie

1354r. – Gród Rzeszowski otrzymuje prawa miejskie.
1448r. – pierwsze pisane wzmianki o rzeszowskich cyrulikach.
1469r. – ufundowanie przytułku (szpitala) dla ubogich przez Rafała Jarosławskiego.
1605r. – właściciel Rzeszowa Mikołaj Spytko Ligęza funduje szpital dla ubogich.
1610r. – pierwsza pisana wzmianka o aptekarzu w Rzeszowie Janie Dudkiewiczu.
1626r. – założenie w Rzeszowie cechu cyrulików.
1656r. – zostaje zniszczony w najeździe Szwedów wcześniej funkcjonujący szpital i kościół szpitalny.
1752r. – fundacja szpitala dla ubogich przez Jerzego Ignacego Lubomirskiego.
1832r. – powstaje nowy szpital w Rzeszowie ze składek społeczności rzeszowskiej.

W 1832r. utworzono w Rzeszowie szpital, który zasięgiem swojego działania objął obszar obwodu rzeszowskiego, a podstawą finansową jego egzystencji były dobrowolne datki lokalnej społeczności. Był to budynek drewniany z ośmioma pomieszczeniami, otoczony ogrodem, położony na terenie obecnych budynków Szpitala przy ul.Naruszewicza. Była to jedna z nielicznych tego typu instytucji w Galicji Zachodniej. Poza nim istniały tylko 2 szpitale: Szpital Braci Miłosiernych na Kazimierzu (1615r.) i w Krakowie Szpital Świętego Łazarza (1760r.)

W 1850 roku Szpital w Rzeszowie posiadał 20 łóżek oraz majątek ruchomy o wartości 2560 reńskich złotych.

W 1859 roku Szpital uzyskał status placówki powszechnej pod nazwą Szpital Powszechny w Rzeszowie. Tym samym zobowiązany został do leczenia społeczności bez względu na przynależność gminną. Zmiana nazwy i statutu wynikała z decyzji Władz Krajowych. W tym czasie Szpital posiadał około 90 łóżek.

W 1867 roku Magistrat Rzeszowski przejmuje nadzór nad działalnością szpitala wraz z finansowaniem kosztów jego działalności.

W 1886 roku w oparciu o uchwałę władz miasta Rzeszowa wydano akt erekcyjny budowy nowego budynku szpitala, którego fragment brzmiał następująco:

„niech więc gmach ten przyniesie uzdrowienie chorym, którzy zdrowia w nim szukać będą a zarazem niech świadczy, że miasto Rzeszów starało się zawsze o ulgę dla cierpiącej ludności, a gdy ząb czasu, wszystko niszczący zburzy kiedyś i mury gmachu tego, aby ten kamień wydobyty w późnych wiekach oglądał miasto Rzeszów celujące bogactwem spokojem zgodą i miłością wolnej ojczyzny” .

Budowa nowego budynku szpitala jak na ówczesne czasy trwała niezwykle krótko.

W dniu 22 października 1887 roku odbyło się poświęcenie nowego budynku szpitala (jest to do dzisiaj istniejący budynek E w Szpitalu). Budynek nowego szpitala był tak nowoczesny, że stanowił zainteresowanie Magistratów z całej Galicji.

W 1891 r. na podstawie decyzji Wydziału Krajowego zostało utworzone stanowisko ordynariusza oddziału ocznego, unikalnego w szpitalach galicyjskich.

W dniu 31 grudnia 1897 r. oddano do użytku nowy budynek Szpitala tzw. Zakaźnego, wybudowanego obok istniejącego już budynku Szpitala. Jest to obecnie istniejący budynek (F) przy ulicy Naruszewicza.

W okolicy istniejących budynków wybudowano kolejny budynek, w której urządzono Kaplicę szpitalną. Tak więc Szpital Powszechny w Rzeszowie w XIX wieku przechodząc pod zarząd Władz Krajowych posiadał 3 obiekty: szpital główny, pawilon chorób zakaźnych i kaplicę szpitalną. Szpital w tym czasie był dobrze wyposażony w tak zwane „aparata chirurgiczne” czyli urządzenia i narzędzia lekarskie. Posiadał urządzenia do trepanacji czaszki, szpryce do uszu, do gardeł, szpryce do macicy, lewatywy, deszczółki do unieruchamiania kończyn, blaszane szyny, przyrządy do stawiania baniek, strzykawki i igły. Posiadał również aparat do reanimacji, zwany „aparatem do ożywiania pozornie umarłych”, aparat do wykonywania operacji kamienia pęcherzowego oraz przyrządy do wykonywania sekcji zwłok. Szpital posiadał również przyrządy do unieruchomiania pacjentów psychicznie chorych, do których to należały kaftany, pasy rzemienne, koszulki. Sale chorych wyposażone były w metalowe lóżka, szafki i religijne elementy.

Szpital posiadał następującą strukturę:

1. lekarz ordynujący (ordynariusz), odpowiadał za sprawy związane z leczeniem pacjentów funkcjonowaniem i bezpośrednim zarządzaniem szpitala.
2. pomocnik chirurgiczny, sprawował funkcje medyczne
3. cyrulik, wspomagał ordynariusza lub pomocnika chirurgicznego w ich pracy.
4. dietariusz, ustalał jadłospis dzienny dla chorych szpitala.
5. nadzorca, sprawował nadzór nad opieką nad chorymi, dbał o porządek w szpitalu i sprzęt lekarski, nadzorował pracę tak zwanej „niższej służby szpitalnej”
6. zarządca, sprawował nadzór nad stanem substancji budynków i zarządzał pracą niższego personelu.
7. diurnista, pracownik kancelarii szpitala podległy zarządcy, prowadził dokumentację szpitala, korespondencje, księgi finansowe, organizował zakupy, prowadził magazyn, kontrolował pracę kuchni szpitalnej, stróżów i ogrodników.
8. dozorca chorych, zadaniem ich było wykonywanie czynności należących do współczesnych pielęgniarek.

Nad całym szpitalem funkcje doradcze i kontrolne sprawowała „Rada Szpitala” na podstawie ustawy z 1868r., a generalny zarząd nad szpitalem spoczywał w rękach burmistrza Miasta Rzeszowa.

W 1897r. Na podstawie ustawy Sejmu Krajowego Szpital Powszechny w Rzeszowie zmienia statut i przestaje być zakładem gminnym przechodząc pod nadzór i zarząd Władz Krajowych. Spowodowało to postawienie wysokich wymagań dla lekarzy szpitala, którzy od tej chwili musieli posiadać „dyplom doktora wszechnauk lekarskich” uzyskany lub potwierdzony przez jeden z Uniwersytetów Austro-Węgierskich.

Okres I wojny Światowej jest dla Szpitala ciężki z uwagi na znaczne straty kadrowe i sprzętowe czego szczególnym przykładem była grabież majątku szpitala przez cofające się wojska rosyjskie.

W 1918 roku w Rzeszowie przejęto władzę z rąk Austriaków.

W okresie Międzywojennym Szpital boryka się z problemami finansowymi, ale trwa również jego rozbudowa. W 1939 wybudowano nowy, do dzisiaj istniejący, budynek Szpitala przy ul. Szopena (GŁ).

W dniu 9 września 1939 roku wojska niemieckie wkraczają do Rzeszowa. Wywołuje to zmiany w funkcjonowaniu również Szpitala.

W 1943 roku niemieckie władze Szpitala dokonują zamontowania aparatu rentgenowskiego w Szpitalu.

Po odzyskaniu niepodległości w Rzeszowie pracuje już 47 lekarzy. W tym czasie szpital składał się z 6 budynków, był jednostką samorządową i podlegał Powiatowemu Wydziałowi Zdrowia w Rzeszowie.

W latach 1944-49 funkcjonuje pod nazwą „Szpital Powszechny w Rzeszowie.

W roku 1949 w dokumentach Szpitala pojawia się po raz pierwszy przymiotnik „Szpital Wojewódzki”. Nazwa ta oficjalnie figuruje na pieczęciach i dokumentach od 1950 roku jako „ Szpital Wojewódzki w Rzeszowie”.

W tym czasie posiadał następujące odziały:

• wewnętrzny (oczny)
• chirurgii ogólnej
• położniczo- ginekologiczny
• skórno weneryczny
• chorób zakaźnych
• dziecięcy

zatrudniał w 1949 roku:

• lekarze: 15
• pielęgniarki i położne: 37
• laboranci: 1
• aptekarze: 1
• personel salowy: 59
• administracja: 10
• personel techniczny i gospodarczy: 32
• razem: 155

Szpital Wojewódzki w Rzeszowie obsługiwał ludność całego województwa w zakresie wszystkich specjalności i rozbudowywał się w dalszym ciągu o kolejne oddziału:

• 1952r. Oddz. Laryngologiczny
• 1960r. Oddz. Anestezjologii
• 1960r. Oddz. Noworodki i wcześniaki
• 1964r. Oddz. Onkologiczny
• 1970r. Oddz. Urologiczny
• 1970r. Oddz. Ortopedyczny
• 1970r. Oddz. Reanimacji
• 1972r. Oddz. Sztucznej nerki (nefrologiczny)

20 grudnia 1962r. decyzją uchwały Prezydium WRN utworzona została Wojewódzka Przychodnia Przyszpitalna przy Szpitalu Wojewódzkim w Rzeszowie, która miała za zdanie stworzyć Ośrodek Onkologiczny w Rzeszowie, w którym pierwszy raz w Polsce byłoby powiązane leczenie onkologiczne nie zabiegowe z oddziałami zabiegowymi szpitala.

W 1967 roku powstaje kolejny budynek, w którym do dzisiaj istnieje zakład Diagnostyki Laboratoryjnej.

W 1972 roku Szpital Wojewódzki w Rzeszowie dysponuje siedemnastoma oddziałami.

W latach 60-tych dobudowuje się do istniejącego budynku przy ulicy Szopena nowe budynki tak zwane „skrzydło A i B”
W 1964 roku oddany zostaje oddany do użytku kolejny budynek do potrzeb Zakładu Anatomii Patologicznej.
W 1963 roku szpital dysponuje już 722-łóżkami, a 10 lekarzy zajmuje stanowiska konsultantów wojewódzkich.

Lata 70-80 to okres zastoju bazy materialnej szpitala, ciągłe problemy finansowe powodujące permanentne niedoinwestowanie placówki.

W roku 1975 rozpoczyna działalność na bazie istniejącego szpitala Wojewódzki Szpital Zespolony (WSzZ) w skład, którego wchodzą: Szpital Wojewódzki w Rzeszowie, Zespół Wojewódzkich Przychodni, Zespół Opieki Zdrowotnej (dla powiatu) i Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego.

W latach 1989-90 włączono w struktury WSzZ nowo wybudowany Szpital nr.2 na Pobitnem. W tym czasie WSZ prowadził ścisłą współpracę z Krakowską Akademią Medyczną w wyniku czego powstał i prężnie funkcjonował Zespół Nauczania Klinicznego, w którym w szczytowym okresie działalności prowadzone były zajęcia stacjonarne w pełnym zakresie dla studentów Wydziału Lekarskiego dla programu IV, V, VI roku.

W latach 80-tych studiowało w Rzeszowie 150 studentów stacjonarnych IV,V,VI roku i przygotowywano się do rozpoczęcia nauki z rocznikami I, II, III. W 1987 roku powstał Instytut Medycyny Klinicznej związany bezpośrednio z WSzZ, w którym działały na bazie oddziałów Kliniki , Zakłady i Instytut, a ordynatorzy tych oddziałów byli kierownikami Klinik. Szpital posiadał wówczas 5 oddziałów klinicznych (chirurgii, ginekologii-położnictwa, dermatologii, chorób wewnętrznych, chorób dzieci) i zakłady: farmakologii, patomorfologii, epidemiologii oraz pracownię dermatologii. Pracowało 4 profesorów i 7 docentów.

Na początku lat 90-tych AM w Krakowie wycofała się ze współpracy w Rzeszowie. Tym samym uległ likwidacji dorobek wielu lat starań o samodzielny Wydział Lekarski.

W dniu 3 grudnia 1990r. Następuje kolejna reorganizacja i ulega likwidacji WSzZ w miejsce którego powstaje Szpital Wojewódzki nr. 1 w Rzeszowie.

Taka sytuacja trwa do roku 1998 kiedy to z dniem 1.01.1999r. powstaje Samodzielny Publiczny Zakład opieki Zdrowotnej – Wojewódzki Szpital Specjalistyczny.

W 2020 roku w Szpitalu oddano do użytku nowo wybudowany 5-kondygnacyjny budynek szpitalny. Przeniesiona została tu Klinika Hematologii i Klinika Nefrologii ze Stacją Dializ. Oprócz 1, 2-osobowych sal dla chorych, pacjenci mają własny węzeł sanitarny. Do dyspozycji pacjentów są przestronne pokoje oczekiwań i wypoczynkowe, Na wyposażeniu jest też nowoczesny sprzęt i aparatura medyczna. Klinika umożliwi uruchomienie Ośrodka Przeszczepiania Komórek Hematopoetycznych.

W połowie maja 2021 roku w Szpitalu przeprowadzono pierwszą w województwie podkarpackim operację w asyście robota da Vinci. W ciągu jednego roku wykonano ponad 200 operacji, co w skali całego kraju stawia ośrodek w ścisłej czołówce. Dzięki wykorzystaniu robota pacjenci mają dostęp do światowych technologii. W tej chwili dzięki pomocy Da Vinci wykonywane są tu operacje urologiczne i ginekologiczne.

Kolejna znacząca inwestycja, to rozbudowa Podkarpackiego Centrum Chorób Płuc, która została zakończona i otwarta w czerwcu 2022 roku. Nowa część to pięciokondygnacyjny budynek, do którego przeniesiona i wyposażona została Klinika Gruźlicy i Chorób Płuc oraz Klinika Pulmonologii i Chemioterapii. W nowym obiekcie mieści się także zaplecze diagnostyczne – Klinicznego Zakładu Patomorfologii i Zakładu Diagnostyki Laboratoryjnej oraz zaplecze techniczne, w tym trzystrefowa Centralna Sterylizacja.

Do końca 2022 roku, podmiotem tworzącym Szpital było Województwo Podkarpackie, a nadzór nad działalnością sprawował Zarząd Województwa Podkarpackiego, niemniej jednak Szpital posiadał umowę na udostępnienie jednostek organizacyjnych dla Uniwersytetu Rzeszowskiego, celem kształcenia kadry medycznej. W USK w Rzeszowie kształcą się wszystkie roczniki studentów, między innymi na kierunku lekarskim oraz pielęgniarskim i położnictwie. W latach 2021 / 2022 liczba studentów na kierunku lekarskim wyniosła około 600, a na kierunku pielęgniarstwo i położnictwo, około 500.

Od 1 stycznia 2023 roku, podmiotem tworzącym Szpital jest Uniwersytet Rzeszowski, a nadzór nad działalnością Szpitala sprawuje Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego. Nowa nazwa placówki, to Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie.

Szpital świadczy usługi bezpłatnie w ramach umowy podpisanej z Narodowym Funduszem Zdrowia.